Investeringssubsidies 2022

2022 is het eerste jaar waarin Community Land Trust Brussel zal kunnen genieten van een verhoogd investeringsbudget. Voortaan kan het Gewest tot 3 000 000 euro subsidies toekennen aan CLTB voor de realisatie van huisvestingsprojecten. Zo werden dit jaar 4 projecten ondersteund. Het Brussels Gewest heeft ons subsidies toegekend voor de uitvoering van 2 nieuwe projecten:

• Het project Navez, gelegen in Schaarbeek, is een ‘sleutel-op-de-deur’ operatie waarbij CLTB 8 wooneenheden kon verwerven in een complex van 32 eenheden. Het gaat om flats met 1 tot 3 slaapkamers, zeer licht en energiezuinig, gebouwd door het bedrijf Compté. Het uitzicht op de spoorwegen en de skyline van Laken is ongelooflijk! In het najaar van 2022 werd een oproep tot kandidaten gelanceerd en de 8 toekomstige eigenaars werden onlangs geselecteerd. Als alles goed gaat, kunnen ze tegen de zomer van 2023 de akten tekenen en hun intrek nemen.
• Het tweede project maakt de renovatie van 3 flats mogelijk. Het resterende saldo van de subsidie hebben we gebruikt om de projecten Transvaal en Abbé Cuylits in Anderlecht te stabiliseren.

De aanzienlijke stijging van de bouwprijzen brengt immers verschillende lopende CLTB projecten in gevaar. Verschillende actoren uit de huisvestings- en bouwsector worden met dezelfde moeilijkheden geconfronteerd. Om aan deze onvoorziene stijging het hoofd te bieden, hebben wij een reeks uitzonderlijke maatregelen moeten nemen om de bouwkosten te beperken en de inkomsten te verhogen. Deze inspanningen hebben echter niet geleid tot een begrotingsevenwicht. Ze moesten dus worden aangevuld met een bijkomende subsidie van het Gewest. De som van al deze inspanningen zal de realisatie van deze twee projecten mogelijk maken.

Werk in uitvoering
De stabilisatie van het Transvaalproject heeft het mogelijk gemaakt de opdracht voor de werken te gunnen aan de onderneming Gillion Construct. De werken zijn gestart in oktober 2022. Momenteel zien we een enorme kraan en hopen aarde op de site, maar de funderingen zijn gelegd. Binnenkort kunnen we dit mooie project van 15 woningen en een verenigingsruimte zien verrijzen.

Project Graystraat
Eind 2021 kreeg CLTB een subsidie om een project te ontwikkelen in de Graystraat in Elsene. Het project omvat de renovatie van een gebouw en de bouw van een nieuw gebouw. Het complex zal 10 appartementen en een gemeenschapsruimte herbergen. Momenteel worden de gebouwen tijdelijk gebruikt door ‘La Serre’, een initiatief van vzw Communa dat verschillende plaatselijke initiatieven herbergt. We zoeken oplossingen om zoveel mogelijk van deze initiatieven een plek te geven in de nieuwe ruimte zodat ze daar activiteiten voor de buurt kunnen organiseren. Voor dit project werkt CLTB samen met het architectenbureau Arcanne en het renovatiebedrijf Eau courant.

Een eerste ‘Archilab’ in oktober 2022 bracht verschillende leden van CLTB, lokale actoren, buren en huidige bewoners van het gebouw samen. Samen analyseerden ze het voorontwerp en konden ze architecturale en technische voorstellen formuleren. Rekening houdend met de aanbevelingen bereidt het architectenbureau momenteel het bouwvergunningsdossier voor.

Van januari tot december was 2022 een druk jaar. In eenmalige of regelmatige activiteiten, buiten of binnen, voor kinderen of volwassenen, hebben we onze leden met veel plezier samengebracht om te leren, te delen en uit te wisselen. Of het nu gaat om het leren herstellen van een fiets, het delen van een maaltijd, het voorbereiden van een inhuldiging, het organiseren van een feest of het leren van Nederlands, het belangrijkste voor ons is bewoners te verbinden en te versterken.

Samen in het zadel
Een goede mobiliteit is een essentieel onderdeel van goed wonen. Daarom investeren wij al enkele jaren in een mobiliteitspolitiek aangepast aan onze woonprojecten. Centraal staat de fiets.

Via het project Roue Libre krijgen bewoners en kandidaat-kopers, vooral vrouwen, de kans om te leren fietsen. Een team van 12 vrijwilligers hielp vorig jaar 29 deelnemers om de eerste pasjes te zetten en om vertrouwd te raken met het verkeer. De gevorderden gingen een keer per maand samen op fietstocht doorheen Brussel. We leasen ook tweedehandsfietsen aan 38 leden via het project Vélo Solidaire. Verder organiseerden we samen met onze leden fietsherstelateliers, richtten de bewoners van het project Onafhankelijkheid een fietsgarage in, installeerden we fietsherstelboxen in enkele van onze projecten, organiseerden we vormingen voor het gebruik van fietskarretjes en onderzochten we hoe we in een van onze woonprojecten op een veilige manier een fietsgarage voor de buurt kunnen installeren.

Door ons ook te engageren binnen verschillende gewestelijke initiatieven en door de tools die we ontwikkeld hebben ter beschikking te stellen van andere initiatieven we ook andere huisvestingsorganisaties te inspireren. In een stad die volop aan het veranderen is geloven wij dat onze aanpak essentieel is om iedereen mee aan boord te krijgen van een duurzaam mobiliteitsbeleid.

Steun voor eenoudergezinnen
In 2022 werd in CALICO een nieuw gemeenschapsproject gestart om tegemoet te komen aan de behoeften van eenoudergezinnen. Eerst organiseerden we samenkomsten om de wensen en behoeften van de betrokkenen te bepalen en te bestuderen hoe zij de gemeenschappelijke ruimtes in het gebouw gebruikten. Het was ook een gelegenheid om vrijwilligers te werven voor mogelijke activiteiten. Aan het einde van dit overleg waren de conclusies als volgt: te weinig ontmoetingen tussen de verschillende bewoners en de verschillende leefgroepen (CLTB, Pass-ages, Angela.D, Diogènes), weinig ondersteuning ‘s avonds voor kinderopvang, weinig gebruik van de gemeenschappelijke ruimtes, weinig intergenerationele ontmoetingen, gebrek aan maaltijden die voor iedereen toegankelijk zijn.

Met de bewoners hebben we besloten om vanaf september 2022 twee activiteiten op te zetten, geleid door talrijke vrijwilligers die in CALICO wonen. Elke donderdag is er een bijeenkomst in de gemeenschappelijke flat tussen 18 en 20 uur. Kinderen en hun ouders zijn dan welkom voor huiswerkbegeleiding, kinderopvang en creatieve workshops. Elke tweede woensdag komt een groep vrijwilligers samen om in de Delta (een verbindingspunt op het gelijkvloers van het CALICO-project) te koken met gered onverkocht voedsel. Aan alle bewoners van het gebouw wordt dan gratis een maaltijd geserveerd. Vertegenwoordigers van alle projecten en alle generaties zijn aanwezig. Dit is een gelegenheid voor iedereen om samen te komen en een gezellig moment door te brengen. Wij hopen deze twee activiteiten in 2023 te kunnen voortzetten.

Workshops vóór de aankoop
Om toekomstige huiseigenaren voor te bereiden op een toekomstige aankoop, organiseren we regelmatig groepsbijeenkomsten over onderwerpen die te maken hebben met geld en sparen. In 2022 organiseerden wij 25 sessies voor in totaal 187 deelnemers, met hulp van onze partners Financité en CIRÉ. We hebben deze sessies regelmatig ontdubbeld door bijeenkomsten op kantoor of online aan te bieden, zodat zoveel mogelijk kandidaten kunnen deelnemen. Tijdens deze bijeenkomsten worden verschillende onderwerpen besproken, zoals: het gevaar van kredieten, de digitalisering van banken, de voorbereiding van mijn pensioen, de berekening van mijn financiële draagkracht voor een aankoop, het beheer van een maandelijks budget, tips en tricks om te sparen, geld en gezin, enz. Het doel is om de nieuwe uitdaging in 2023 om deze collectieve opleidingen verder te mutualiseren door onze verschillende doelgroepen (kandidaat-kopers, kandidaten geselecteerd in een projectgroep, bewoners en CLTB-ambassadeurs) samen te brengen rond thema’s die voor iedereen interessant zijn.

Huiswerkbegeleiding bij Arc-en-Ciel
Het project Arc-en-Ciel blijft huiswerkhulp organiseren op donderdag om 18 uur. Het project werd in 2021 opgestart door een bewoner en het ledencomité en helpt een tiental kinderen tussen basis 3 en secundair 2.

Nederlands oefenen
Opnieuw op initiatief van een bewoner en met de steun van een vrijwilliger, komt een groep bewoners elke woensdag bijeen in Arc-en-Ciel om samen Nederlands te bespreken en te leren. Voorbereiding van de opening van het project Onafhankelijkheid -Ransfort Dit jaar konden we het project OnafhankelijkheidRansfort inhuldigen. De bewoners bereidden het feest voor en kwamen verschillende keren samen om plannen te maken, versiering te knutselen en te koken.

We hadden heel wat te vieren vorig jaar. Op 28 en 29 oktober organiseerden we een groot feest voor onze tiende verjaardag. Tegelijkertijd vierden we het feit dat we de prestigieuze World Habitat Award, voor het beste woonproject wereldwijd, wonnen. Bovendien konden we ook het nieuw woonproject OnafhankelijkheidRansfort inhuldigen. Dat alles kaderde dan ook nog eens in ‘Wereld CLT Dag’, waarbij CLT’s van over de hele wereld de handen in mekaar slagen om een beweging te vormen.

VERSPREIDING VAN HET CLT-MODEL IN EUROPA: EEN CRUCIAAL JAAR
2022 werd een belangrijk jaar voor de verspreiding van het CLT-model in Europa. Door de afsluiting van het Europese project ‘Sustainable Housing for Inclusive and Cohesive Cities’ (SHICC), waarin CLTB een centrale rol speelde, konden we dit werk samen met onze Europese partners verder ontwikkelen en consolideren. We konden andere financieringsbronnen vinden, zodat we de eerste stappen konden zetten naar het doel dat we ons op het einde van het SHICC-project gesteld hadden: de oprichting van een Europees CLTnetwerk.

Dankzij de financiële steun van de Laudes Foundation, een stichting die projecten ondersteunt die ijveren voor een rechtvaardige transitie, hebben wij samen met onze partners de basis voor het netwerk kunnen leggen. Wij hebben in april en juni vergaderingen met hen georganiseerd, waarin wij gezamenlijk hebben nagedacht over de structuur en de doelstellingen van dit Europese netwerk. Zo kwamen we tot een solide en gezamenlijk uitgewerkt voorstel dat de formele oprichting van het netwerk in 2023 mogelijk maakt. Het jaar 2022 werd afgesloten met uitstekend nieuws. Er is financiering toegekend, waardoor wij het werk voor de oprichting van het netwerk in 2023 kunnen voltooien.

ONDERSTEUNING VAN COMMONSEXPERIMENTEN IN BRUSSEL
CLTB was bij een Europees project, het ‘Generative Commons Living Lab’. We sloten dit project in januari 2022 af met een reeks online workshops gericht op de groei van Commons experimenten in Brussel, en coördineerde de publicatie van een Commons toolkit. Ook daarbuiten waren we actief in de wereld van de commons. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nam het initiatief tot een studie om de balans op te maken van de Commons-initiatieven in Brussel en een actieplan op te stellen om deze ervaringen te ondersteunen. Deze studie werd toevertrouwd aan Community Land Trust Brussel, in samenwerking met Communa, Ecores en EQUAL Partners. We brachten de Brusselse commons in kaart en analyseerden aan de hand van individuele interviews en impactanalyses hun acties. We organiseerden twee samenkomsten om ervaringen van de stedelijke commons uit te wisselen en te delen. Deze analyse zal als basis dienen voor het actieplan dat in 2023 zal worden uitgevoerd.

ZOEKEN NAAR EEN BROEDPLEK VOOR TRANSITIE
Samen met een hele reeks verenigingen en sociale economiebedrijven gingen we vorig jaar op zoek naar een plek die we konden omtoveren tot een gedeelde werkplaats. We bestudeerden verschillende gebouwen en timmerden aan een economisch en juridisch model, gebaseerd op de CLT-formule. De definitieve plek voor dit ambitieuze project is nog niet gevonden, maar we werken er dit jaar aan verder.

Een groeiend aantal inschrijvingen
Het aantal inschrijven kandidaat-kopers blijft groeien. We zijn de grens van 1000 gepasseerd. De uitdaging voor de komende jaren is een gelijklopende toename van het aantal woningen.

Een nieuwe regeling
Als Gewestelijke Grondalliantie, sinds kort erkend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, moest CLTB voldoen aan de nieuwe regelgeving en bepaalde procedures aanpassen
– 5% van de woningen van CLTB is voorbehouden voor kandidaten met een erkende handicap.
– De verkoopprijzen zijn voortaan exclusief kosten en evenredig met de oppervlakte van de woning. Ze omvatten dus niet langer de kosten.

Wij hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om het reglement voor de aankoop van woningen aan te passen en te herformuleren (beschikbaar op onze website).
– De voor een project geselecteerde kandidaten betalen voortaan een garantie van 2000 € om hun engagement te bevestigen.
– De toewijzingscommissie spreekt zich uit over terugtrekkingen.

Toewijzing en verkoop van woningen
Het project in de Onafhankelijkheidstraat (Molenbeek) is sinds september 2022 volledig bezet. Minder goed nieuws: in een context waarin de bouwprijzen stijgen, en ondanks de verhoging van de subsidie van Brussel Huisvesting, moest de bijdrage die van de gezinnen wordt gevraagd voor het project Transvaalstraat (Anderlecht) worden verhoogd. Deze maatregel maakt deel uit van de inspanningen die aan het begin van dit activiteitenverslag zijn vermeld.

Een geslaagde Algemene Vergadering
Na twee online algemene vergaderingen konden alle leden mekaar weer in het echt ontmoeten. Meer dan honderd bewoners, toekomstige bewoners, sympathisanten en collega’s van partnerverenigingen kwamen op 21 mei samen. Bewoners vertelden over het leven in hun nieuwe CLTB-woningen, en plannen voor het nieuwe jaar werden voorgesteld.

Het boekjaar 2022 van Community Land Trust Brussels werd gekenmerkt door inflatie van de uitgaven, en met name indexeringen van de salarissen. De salarissen vertegenwoordigen immers meer dan 80% van de werkingskosten van onze organisatie (exclusief vastgoedprojecten). Om dit op te vangen hebben we inspanningen moeten leveren in alle posten van de resultatenrekening.

De vereniging heeft kunnen rekenen op de steun van het Brussels Gewest en van partners en schenkers die ons bijkomende middelen hebben toegekend. Deze middelen zouden echter niet voldoende zijn geweest indien alle uitgavenposten niet zoveel mogelijk beperkt waren geweest. Medewerkers met ziekte- of moederschapsverlof werden niet vervangen en het team organiseerde zich om de doelstellingen zo goed mogelijk te halen.

Uiteindelijk heeft CLTB het break-evenpoint bereikt (verlies van 2009 euro), wat gezien de economische context al een grote uitdaging was. Dankzij dit resultaat blijft de solvabiliteit van CLTB ongeveer gelijk aan die van 2021 (12% tegenover 10% in 2021). Deze solvabiliteit blijft laag en moet worden verbeterd.

Anderzijds beschikt de vereniging over een goede liquiditeit en lijkt zij aan haar verplichtingen op korte en middellange termijn te kunnen voldoen.

De Stichting CLTB is ook geconfronteerd met de uitdagingen van de prijsinflatie bij haar bouwprojecten. Om haar projecten te kunnen uitvoeren, moest de Stichting de regering om extra middelen vragen voor de projecten Transvaal en Abbé Cuylits. Ook de verkoopprijzen aan huishoudens werden herzien om de vastgoedoperatie in evenwicht te brengen.

Voor het overige zijn de belangrijkste wijzigingen in de rekeningen van de Stichting afkomstig van de aankoop van woningen in het project Navez, die in 2023 aan huishoudens met een laag inkomen zullen worden verkocht, en de verkoop van de laatste woningen in het project Onafhankelijkheid.

De Stichting heeft een uitstekende solvabiliteit en liquiditeit en is volledig in staat om aan haar verplichtingen op korte en middellange termijn te voldoen